La sortida del jornal Ribas 5 acompanha lo tornar del solelh e de la prima dins lo meteis movement creatiu. Espèri qu’avètz « lu botèus », « las popas de la cama », « los pompilhs » o « los molets » prèstes per seguir un còp de mai nòstre camin de professionalizacion multi-dialectal. Aqueste còp, en mai de sègre lo desvelh de l’òrt e plan comprene son utilitat didactica, vos menarem al còr de projèctes de classa a prepaus del Princeton, del cinèma d’animacion e de la mesa en musica d’un conte. Vos convidarem tanben a cabussar cap a de reflexions de practicas pedagogicas, al còr de la praxis Calandreta. Cauçatz las vòstras melhoras sabatas, per nos seguir pel nòstre camin professional florissent!
Emilie Chadeau e la còla
Diluns lo 30 de genièr, l’aprèp-miègjorn tot, Magali Coursindel, èra venguda dins la classa de Sofia Vialade de CE2, CM1, CM2 a la Calandreta castresa per faire una iniciacion al cinèma d’animacion. Es pas lo primèr còp, l’annada passada èra ja venguda dins la classa per parlar de la rotoscopia. Magali Coursindel es educatritz especializada e intervenenta en educacion a l’image. Es a l’origina del festenal « Ciné Filou » a Castras e a-z Albi. E es tanben mamà de calandrons a l’escòla. Sa passion es de far bolegar los images que bolegan pas.
Magali faguèt tanben una presentacion de l’istòria de l’animacion, per de que l’animacion es mai anciana que lo cinèma. Nos parlèt de Newton qu’inventèt la ròda de colors en 1663 e de l’invencion en 1830 del tomatròpe. Presentèt lo trabalh d’Émile Reynaud de 1877. Puèi nos faguèt veire lo primièr filmet d’animacion que se sonava « Pauvre Pierrot » de 1892.
La tòca de l’intervencion èra per cada enfant de faire lo seu zootròpe en 12 images. Èra plan important de plan descompausar lo movement suls 12 images.
En primièr, de faire un brolhon sul fuèlh blanc de l’istòria en 12 partidas. Puèi de la dessenhar al gredon gris sus la benda.
Mèfi ! Los enfants deguèron començar per la drecha per acabar a l’esquèrra. E tanben faguèron dos còps lo meteis image al centre per la veire plan.
Per ajudar, i aviá al tablèu, de proposicions : una flor, un peis, un visatge. Mas los enfants avián plan d’imaginacion doncas i aviá pas vertadièrament de besonhs.
Lo material que cal pel talhièr :
– una goma blanca
– un gredon gris plan aponchat
– la benda de papièr
– un feutre negre
– de gredons de colors o de feutres
Per faire « un zootròpe ostal » :
– una boita de fromatge (camembert),
– una pica de fusta,
– un tap de lèuge,
– de papièr negre,
– de la pega,
– un parelh de cisèls.
Èri plan encantada pel talhièr e l’intervencion de Magali. Los enfants èran plan curioses e pausèron un fum de questions. Lo moment magic que m’agradèt lo mai, foguèt lo moment que los enfants metèron lor trabalh dins la maquina per veire los images vivents. D’unes èran suspreses de la resulta, d’unes èran plan fiers e d’autres lo trapèron plan amusant.
Aquel ensenhament èra de far veire jos un angle diferent los objèctes e la matèria e en mai de faire la concepcion e de la realizacion d’un objècte. L’imaginacion e la creativitat per experimentar, produsir e crear son las competéncias esperadas del cicle 3. L’intervencion de Magali foguèt tanben transversala per parlar de l’istòria de l’art.
Fotografias d’Olivià Roux
Olivià Roux e la còla
L’adaptacion de las meunas practicas pedagogicas mercé a l’observacion del viscut dels calandrons e als retorns dels autres professionals me sembla essenciala.
L’idèa de trabalhar e bastir de vira-lengas en classa nasquèt de l’observacion de pichons afichatges de taula amb de letras de prononciacion problematica.
Vaquí coma mon viscut al fial de las sesilhas me faguèt questionar lo meu biais de faire per que siá mai en ligam amb los besonhs dels calandrons.
I-Cossí abordar la fonologia amb los calandrons?
Tre la primièra sesilha m’avisèri que d’unes avián la mandibula un pauc crispada. Atal tornèri faire amb eles un exercici trabalhat amb la formatritz en fonologia que lo teniá d’un osteopata, per destibar la boca e poder prononciar mai aisidament. Observèri un vertadièr cambiament dins la qualitat d’articulacion dels mainatges a la seguida d’aqueste exercici que consistís en un massatge del bas del morre, d’una relaxacion dels muscles en daissant tombar lo menton, puèi d’un movement fòrça lent de dobertura e de tampadura de la boca amb una pichona resisténcia de la man jol menton.
Me calguèt tanben explicar als calandrons l’importància de la postura del còs per plan s’aprestar de parlar. Coma pel cant, una tenguda dreita desliura la colomna d’aire.
Préner en compte lo còs es quicòm d’essencial tanben dins lo camin de memorizacion dels sons e de l’encadenament per bastir la frasa. Acompanhar la diccion de gèstes especifics ajuda fòrça dins la bastison d’un exercici atal. Al biais dels gèstes de Borel-Maisonny, traçar lo camin dels sons per los plan assimilar e los capitar de tornar dire de biais.
En situacion de transmission per ieu e de recepcion per eles, l’escota e la compreneson de la significacion de la frasa foguèron de competéncias necessàrias per la capitada de l’activitat. En efièch, esperar lo silenci per botar en accion l’escota, e explicar lo sens dels mots, ajudèt fòrça per faire capitar los mainatges, per que prengan de plaser a jogar amb los mots e lo capitar de faire.
II- Cossí tractar lo ligam amb l’escrich ?
Instruccion Oficiala de l’Educacion Nacionala: mestrejar las relacions entre oral e escrich.
Trabalhar la bastison de la frasa passèt per l’explicacion del ròtle de cada partida de la frasa. Nomenèri cada partida d’un biais gramatical (subjècte, vèrb, complement de luòc). Quitament se l’avián pas encara vist atal amb la regenta, me pensi qu’es plan de l’aver explicat amb d’exemples. Comprenguèron plan lor utilitat per la creacion d’una frasa amb un tablèu de tres colomnas, que poguèron trapar amassa d’exemples per cada mena de mots.
Prenguèrem un temps per jogar a trapar lo vèrb dins de frasas de libres de la bibliotèca de la classa e o capitèron plan de faire.
Pels CP foguèt coma un perlongament de lor trabalh de lectura de cada jorn ja plan avançat per totes, e pro consolidat pels dos CE1 del grop.
En efièch, èstre atentiu a lor questionament e lor permetre de desvolopar lors competéncias mercé a d’explicacions, préner de temps per tornar veire se es comprés en tornant practicar, me sembla essencial per permetre als mainatges d’avançar per lors aprentissatges.
Fin finala, la bastison d’un libreton illustrat amb las frasas fargadas o apresas foguèt un mai que venguèt amb la motivacion dels calandrons e la guidança de la regenta. Se a la debuta avèm bastit una frasa totes amassa, prepausèri puèi que cada còla pòsca crear son pròpri vira-lenga, çò que botèt mai d’intensitat dins la presa de consciéncia d’aqueste poder de creacion que pòdon aver.
A l’avenidor, prendrai aqueste abotiment coma un biais privilegiat de valorizar lo trabalh dels calandrons e de lo partejar al biais d’Elise e Célestin Freinet. Produsir un objècte coma un libreton nascut de l’imaginacion dels mainatges, es fòrça ric per çò que dubrís l’escasensa del partatge de son trabalh amb los autres, e tanben perque permet una transversalitat que bota en lum mantun domèni d’aprendissatge. Aquí per exemple l’illustracion que ven acompanhar l’escrich, l’escrich que ven acompanhar la paraula, la paraula creatritz que poirà tanben encadenar amb de creacions poeticas, l’utilizacion d’ordenador, per botar tot aquò en pagina, l’escritura a la man, eca.
III-Vida de grop, vida de classa.
Foguèri atentiva que lo trabalh siá plan despartit d’un biais equitable en cada còla. Es coma aquò que los mainatges aprenon a trabalhar amassa d’un biais collaboratiu. L’agach exterior de l’adult servís per ajudar cadun a trapar sa plaça.
La causida de las còlas en foncion de las demandas de cadun aguèt un impacte positiu per l’ambiança, la motivacion e la qualitat del trabalh. Creèt una mena de movement comun, visible dins aquesta creacion a l’encòp collectiva e individuala, que cadun n’es l’actor e trapa sa plaça d’un biais individual en una expression personala. Es coma aquò que lor venguèt l’idèa de pas res dire a la classa per faire la suspresa d’aqueste partatge.
A la seguida d’aquesta sequéncia de creacion amb los calandrons, trapèri lo libre de Alan Roch titolat Lenga de Gat, disponible al centre ressorça. Accessible pels mainatges, lo vos recomandi se vos agrada de jogar amb los mots e a partejar sens moderacion!
Emilia Chadeau e la còla
Ongan, soi en remplaçament dins una classa de cicle 1. Decidiguèri de montar un projècte cosina en ligam amb la cultura occitana. La cosina, pels mainatges es un moment de descobèrta de mantun domeni:
Mobilizar lo lengatge dins totas las dimensions :
-Bastir las primièras aisinas per estructurar sa pensada :
-Explorar lo mond:
Per aquò far, ai crosat las datas de remplaçaments amb las fèstas tradicionalas e la cultura a l’entorn.
Per las quatre primièras setmanas faguèri:
A la fin de l’annada farai, amb los mainatges un libre de las recèptas de l’annada per cadun.
Vos presenti aicí la darrièra recèpta facha amb los escolans, las « zézettes » de Seta:
Ingredients:
Aisinas:
Recèpta:
Las “zézettes” devon èsser dauradas a las extremitats. Daissar refregir los bescuèches.
Bona tasta!
Aurèlia Louis e la còla
Era prima que rima dam eth desvelh deth òrt ara escòla, atau que vos vau partetjar eth projècte d’un òrt pedagogic ara escòla. Que responerè ara question « Perque hèr plantacions ara escòla ? ».
En prumèr, que diseriá qu’é primordiau de convidar eths escolans a devénguer actors deth lor environament (desvolopar paciéncia, motricitat, sens dera observacion e trebalhar sus eths 5 senses) entà que poscan prénguer suenh dera natura. Era observacion de nòstre environament ath briu deras sasons que permeterà de prénguer consciénca deth temps que calerà a ua planta entà se desvolopar e de compréner era nocion deth temps que passa.
Hèr un òrt ara escòla qu’é ua formidabla aisina pedagogica de supòrt aths aprendissatges e que hè partida deth programa escolar dera educacion nacionala.
Que permeterà aths escolans de víver en experimentar eth camin dera grana (diferentas estapas dera creishença d’ua planta), dera mesa en tèrra aths legumes ena assieta. De s’associar entà hèr escòla en experimentar, en deishar era causida aths escolans deths plants, en hèr vénguer un animator “òrt” tà lançar eth projècte. De se questionar sus era germinacion, era agricultura e era produccion alimentària.
Que poiriá hèr vader projèctes transversaus coma realizar un album joenessa o un album enquèsta, trebalhar sus eras colors deras plantas e realizar tintura dam eras plantas. Realizar un erbièr o ua granatèca, crear Land Art e tablèus natura. Hèr un trebalh d’escritura en confeccionar petits panèus ath nom deths legumes, plantas o arbes plantats, realizar recèptas de cosina dam legumes de sason o encara hèr un trebalh sus eths 5 senses.
Que demora sonque a se hèr hidança e a se lançar en aqueste projècte que hè sens entaths escolans e que serà un vertadèr vam entà aprénguer.
Rachel Quet
E coneishetz a Batista?
Qu’ei atau qui comença lo conte deu calhau qui flòta, escriut per Sèrgi Maouhourat e hicat en musica per la compositora Nathalie Biarnés. Qu’èra acompanhat per un ensemble musicau compausat de musicians de l’orquèstra de Pau, musicians de Hartbrut e un grop de mainats-cantaires.
Que constitueish, aquò, la virada joen public aviada peu Cap’òc.
Qu’avoi lo parat de’n véder las repeticions de canta quan èri en modul 1 a la calandreta d’Auloron e la representacion finau quan èri en remplaçament a la calandreta deu Lis.
D’un costat los mainats-cantaires, actors de l’espectacle que s’i hasón pendent mantuns mes a repetir dab Valeria : que podón apréner a mestrejar cantas deu repertòri occitan – tradicionaus o escriutas per l’espectacle – e a intergà’s dens un projècte bèth dont l’objectiu èra 3 representacions (duas davant mainats d’autas escòlas e ua obèrta au public).
D’un aute costat, mainats espectators convidats a viéner assistir a aqueste espectacle meravilhós en tribalhar d’un aute biais : per lo conte. Que s’i pòt tribalhar d’un biais transdisciplinari lo tèma deu viatge interior o cap a navèras tèrras, lo costat artistic com scientific deu raconte deu viatge d’aqueste calhau.
La lenga nosta que i ei primordiau, que s’i pòt enténer vocabulari especific au tèma deu viatge, au tèma de la natura e deus parçans montanhòus de la Vath d’Aspa, las estructuras musicaus “un truc, un crit, un truc, un crit…” o enqüèra “e sauta que t’i sauta”, “e dança que t’i dança”…
Los arts n’i son pas desbrembats, l’imaginari deus mainats qu’ei gratilhat entà’s hargar l’imatge deu camin de l’avet, qui s’empòrta lo calhau quan ei desarrigat. O enqüèra la hemna deu començar deu conte qui ei vestida…de mots.
E puish en tornar de l’espectacle, las cantas enqüèra en cap e lo conte enqüèra a las aurelhas, los calandrons espectators deu Lis que hasón ua afica collectiva de l’espectacle.
Los mots e los dessenhs que parlan d’eths-medishs.
Emilia Laulhé e l’equipa
Veiquí un exemple de project menat sus tota un’annada, trasversau e multidisciplinari.
Quò-lai a regardat una classa multiniveu (de la granda seccion ‘cianta au CM2) de la Calandreta Lemosina.
La proximitat de l’escòla emb l’aeropòrt de la vila a balhat l’idéia e puei tirèrem lo fiau. E se’s derotlat en mai d’unas estapas menadas en parallele.
Qu’es plan interessant d’aver un tema, o un fiau roge per un an. Quò balha una color originala e enquera mai de sens a çò que fam. Lo grope classa viu de las experiéncias, daus projects en relacion emb lo tema. Coneissem pas a l’avança lo resultat. Qu’es un vertadiera aventura. Pòt esser vertiginos, pren dau temps de reflexion e de compausicion, mas qu’es talament entousiasment, creatiu e jòios.
Maria-Andrea Oms
Dempuèi qualques annadas, las sciéncias cognitivas an fait lor dintrada per la classa.
Mas l’estudi d’aqueste subjècte comencèt longtemps i a. Ebbinghaus, filosòf alemand nascut en 1850, es lo primièr a aver estudiat la memòria d’un biais scientific. Faguèt l’experiéncia de memorizar de tièras de 150 trigrams (3 letras amassa). Se l’apren d’un còp e ne torna pas dessús, lo fenomèn de l’oblit fa que tre 10 minutas, la quantitat d’informacions davala fins a aténher mens de 20 del cent al cap de 6 meses.
La corba d’Ebbinghaus
Ebbinghaus faguèt l’exercici seguent: tornèt memorizar las tièras mai d’un còp amb un interval de mai en mai grand.
Podèm criticar son biais de faire, mas nombras de sas conclusions son totjorn d’actualitat, per exemple:
Podèm veire que dins nòstras classas se vesèm una nocion un còp podèm pas esperar que los mainatges encapen plan e per longtemps. Se volèm que d’unas nocions demòren tota la vida (almens l’annada seguenta!) cal tornar prene la nocion mai d’un còp per l’annada.
Per aquò lo regentum an mes en plaça d’aisinas per ajudar de planificar la represa de las nocions, coma l’utilizacion d’un quasèrn. Lo regent i nòta las causas d’encapar, la responsa e la data. A costat de las colomnas, las datas que i caldrà tornar préner la nocion. Per exemple lendeman, una setmana aprèp, un mes aprèp, 3 meses aprèp.
Quand interrogam los escolans cal daissar entre 15 secondas e una minuta per daissar al cervèl lo temps de tornar trobar l’informacion.
Sabèm tanben que per plan memorizar es plan mai eficaç de se pausar de questions puslèu que de legir.
Doncas per ajudar los enfants a memorizar d’informacions pel long tèrme cal tornar préner regularament las nocions e privilegiar las revisions jos forma de pichòtas questions.
Per ne saupre mai vos aconselhi d’anar gaitar lo siti https://sciences-cognitives.fr/
Julia Bignon
Adesope & al, “Rethinking the Use of Tests: A Meta-Analysis of Practice Testing”, Review of Educational Research, June
2017, Vol. 87, No. 3, pp. 659–701
